Một số nội dung dự thảo Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù

Theo đó, Luật này áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù và cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài có liên quan đến chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù với Việt Nam. Bộ Công an là Cơ quan trung ương về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cơ quan này có trách nhiệm lập, gửi, tiếp nhận yêu cầu chuyển giao; chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xem xét, giải quyết yêu cầu chuyển giao của Việt Nam và của nước ngoài.

Nguyên tắc chuyển giao:

Việc chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù được thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và các bên cùng có lợi, phù hợp với Hiến pháp, pháp luật của Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trường hợp giữa Việt Nam và nước ngoài chưa ký kết điều ước quốc tế về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù thì việc chuyển giao được thực hiện theo nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế.

Điều kiện tiếp nhận người đang chấp hành án phạt tù ở nước ngoài về Việt Nam:

Người đang chấp hành án phạt tù ở nước ngoài có thể được tiếp nhận về Việt Nam để thi hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Là công dân Việt Nam;

- Hành vi phạm tội mà người đó bị kết án ở nước ngoài cũng cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật Việt Nam vào thời điểm lập yêu cầu chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù;

- Vào thời điểm nhận được yêu cầu chuyển giao, thời hạn chưa chấp hành án phạt tù phải còn ít nhất là 01 năm; trong trường hợp đặc biệt, thời hạn này có thể ít hơn 01 năm;

- Bản án, quyết định đối với người được chuyển giao đã có hiệu lực pháp luật, không còn thủ tục tố tụng nào đang chờ xử lý đối với người được chuyển giao;

- Có sự đồng ý của Việt Nam và nước chuyển giao;

- Có sự đồng ý của người được chuyển giao. Trường hợp người đang chấp hành án phạt tù không có khả năng bày tỏ sự đồng ý với việc chuyển giao vì lý do tuổi tác, sức khỏe và tinh thần thì phải có sự đồng ý của người đại diện hợp pháp của người đó.

Điều kiện chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù tại Việt Nam cho nước ngoài:

Người đang chấp hành án phạt tù tại Việt Nam có thể được chuyển giao cho nước ngoài để thi hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Là công dân của nước nhận hoặc là người được phép cư trú không thời hạn ở nước nhận hoặc được nước nhận đồng ý tiếp nhận;

- Hành vi phạm tội mà người đó bị kết án tại Việt Nam cũng cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật nước nhận vào thời điểm lập yêu cầu chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù;

- Vào thời điểm nhận được yêu cầu chuyển giao, thời hạn chưa chấp hành hình phạt tù phải còn ít nhất là 01 năm; trong trường hợp đặc biệt, thời hạn này có thể ít hơn 01 năm;

- Bản án đối với người được chuyển giao đã có hiệu lực pháp luật và không còn thủ tục tố tụng nào đối với người đó, bao gồm đã thực hiện xong trách nhiệm dân sự trong bản án, hình phạt bổ sung là phạt tiền, tịch thu tài sản, và các trách nhiệm pháp lý khác theo quy định của pháp luật;

- Có sự đồng ý của Việt Nam và nước nhận;

- Có sự đồng ý của người được chuyển giao. Trường hợp người đang chấp hành án phạt tù không có khả năng bày tỏ sự đồng ý với việc chuyển giao vì lý do tuổi tác, sức khỏe và tinh thần thì phải có sự đồng ý của người đại diện hợp pháp của người đó.

Thẩm quyền quyết định:

Thẩm quyền quyết định tiếp nhận người đang chấp hành án phạt tù ở nước ngoài về Việt Nam: Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi người được đề nghị chuyển giao có nơi thường trú cuối cùng tại Việt Nam quyết định tiếp nhận. Trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng tại Việt Nam của người được đề nghị chuyển giao hoặc người được đề nghị chuyển giao không thường trú tại Việt Nam thì Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội quyết định tiếp nhận người đang chấp hành án phạt tù ở nước ngoài về Việt Nam.

Thẩm quyền quyết định chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù tại Việt Nam cho nước ngoài: Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi người nước ngoài đang chấp hành án phạt tù quyết định việc chuyển giao.

Dự kiến nếu được Quốc hội thông qua, Luật sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2026. Các quy định về chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù trong Luật Tương trợ tư pháp số 08/2007/QH12 hết hiệu lực kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, trừ quy định tại Điều 45 của Luật này.