Kỳ vọng sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh Kon Tum-Quảng Ngãi: Cú hích phát triển vùng rừng-biển-biên giới

             Tái cấu trúc không gian phát triển: Từ lợi thế địa phương đến sức mạnh tổng hợp

Việc hợp nhất địa bàn Kon Tum – Quảng Ngãi không chỉ mở rộng quy mô quản lý hành chính, mà còn mang ý nghĩa chiến lược trong việc tăng cường liên kết vùng theo trục Đông – Tây, kết nối từ miền Trung – Tây Nguyên ra tới Nam Lào, Đông Bắc Campuchia và Đông Bắc Thái Lan. Đây chính là hành lang kinh tế xuyên Á quan trọng, góp phần định hình lại cấu trúc giao thương khu vực nội lục và ven biển.

Về phía Đông, tỉnh mới sở hữu dải duyên hải dài và hệ thống cảng biển trọng điểm, nổi bật là Khu kinh tế Dung Quất – trung tâm công nghiệp lọc – hóa dầu, cơ khí chế tạo, và dịch vụ logistics biển có vai trò dẫn dắt kinh tế miền Trung. Cùng với đó là các ngành công nghiệp nặng và công nghiệp hỗ trợ đang ngày càng phát triển, tạo nên động lực tăng trưởng từ biển.

Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất.

Về phía Tây, địa bàn mở rộng lên vùng cao nguyên với hệ sinh thái rừng phong phú, thổ nhưỡng và khí hậu đặc trưng, thuận lợi để phát triển nông nghiệp hữu cơ, cây công nghiệp dài ngày, cây dược liệu quý, và đặc biệt là du lịch sinh thái, cộng đồng gắn với bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số.

Điểm nổi bật mang tính chiến lược là việc tỉnh mới có tuyến biên giới đất liền tiếp giáp với Lào và Campuchia – điều hiếm thấy ở một tỉnh ven biển miền Trung. Lợi thế địa chính trị này mở ra cơ hội lớn trong việc kết nối hành lang kinh tế Đông – Tây, mở rộng giao thương quốc tế, đồng thời nâng cao vai trò của địa phương trong chiến lược phát triển quốc gia và hợp tác tiểu vùng Mekong.

Các tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 24, đường Trường Sơn Đông và cao tốc Quảng Ngãi – Kon Tum (dự kiến hoàn thành giai đoạn 2026–2030) sẽ đóng vai trò xương sống hạ tầng, kết nối đồng bộ các vùng nguyên liệu, khu chế biến – công nghiệp và các cửa ngõ xuất khẩu, từ cảng biển đến cửa khẩu quốc tế. Qua đó, hình thành một chuỗi giá trị khép kín sản xuất – tiêu thụ – logistics với hiệu quả vận hành cao, giảm chi phí và gia tăng khả năng cạnh tranh cho hàng hóa địa phương.

Sự kết nối này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các ngành hàng chiến lược như nông – lâm – thủy sản, công nghiệp chế biến sâu, năng lượng tái tạo, và đặc biệt là các dịch vụ thương mại xuyên biên giới, gắn với chuyển đổi số và kinh tế xanh. Đồng thời, đây cũng là động lực quan trọng để nâng cao năng lực nội sinh và tính tự chủ trong phát triển vùng, tạo đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong bối cảnh cạnh tranh khu vực và toàn cầu ngày càng khốc liệt.

Tái cơ cấu bộ máy – nâng cao hiệu quả quản trị

Trên phương diện quản lý nhà nước, việc sáp nhập các đơn vị hành chính không chỉ mang tính tổ chức mà còn là bước đi quan trọng trong quá trình cải cách thể chế và hiện đại hóa nền hành chính. Việc hợp nhất sẽ góp phần tinh giản bộ máy, giảm chi thường xuyên, từ đó nâng cao hiệu quả điều hành và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Sau khi sáp nhập, toàn tỉnh sẽ tiến hành tái cấu trúc hệ thống nhân sự với gần 450.000 biên chế, theo hướng tinh gọn, hiệu quả, chuyên nghiệp. Quá trình này được thực hiện trên cơ sở bố trí lại đội ngũ một cách hợp lý, gắn với đào tạo lại, nâng cao năng lực, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý công và cải cách thủ tục hành chính.

Hệ thống chính quyền mới sẽ hướng đến mục tiêu xây dựng một nền hành chính phục vụ, liêm chính, hiện đại, trong đó người dân và doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm. Đồng thời, địa phương sẽ chú trọng đảm bảo ổn định chính trị – xã hội, giữ vững lòng tin của nhân dân, tạo nền tảng vững chắc để triển khai các chương trình phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới.

Giữ gìn bản sắc – phát huy truyền thống văn hóa

Một trong những mối quan tâm chính đáng của người dân trong quá trình sáp nhập là: “Liệu bản sắc quê hương có bị mai một?” Câu trả lời là không. Tên gọi hành chính có thể thay đổi, nhưng cội nguồn văn hóa, lịch sử và tinh thần quê hương trong lòng mỗi người dân vẫn sẽ luôn nguyên vẹn.

Tình cảm sâu nặng với vùng đất Kon Tum, Quảng Ngãi – với những truyền thống yêu nước, văn hóa đặc sắc, và các di tích hào hùng – không thể bị xóa nhòa bởi những thay đổi hành chính. Những địa danh lịch sử như chiến thắng Đắk Tô – Tân Cảnh, ngục Kon Tum, địa đạo Khu ủy V, nhà Trần Phú, biển Sa Huỳnh, núi Thiên Ấn... sẽ tiếp tục được gìn giữ, tôn vinh, trở thành di sản chung của toàn thể người dân trong đơn vị hành chính mới.

Tượng đài Chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh tại trung tâm huyện Đăk Tô

Hơn thế, sự giao thoa giữa văn hóa bản địa Tây Nguyên với miền Trung ven biển sẽ tạo ra một không gian văn hóa phong phú và đặc sắc – một lợi thế mềm để phát triển các loại hình du lịch văn hóa – sinh thái – cộng đồng. Những lễ hội dân tộc, di sản văn hóa phi vật thể, ẩm thực, nhạc cụ, trang phục, nghi lễ truyền thống… sẽ không chỉ được bảo tồn, mà còn có cơ hội lan tỏa mạnh mẽ hơn, trở thành sức mạnh nội sinh trong chiến lược phát triển bền vững.

Đồng thuận – chìa khóa của thành công

Việc tổ chức lại địa giới hành chính cấp tỉnh là một chủ trương lớn, không thể tránh khỏi những xáo trộn ban đầu về tâm lý, sinh hoạt, tổ chức. Song, chính trong quá trình chuyển mình ấy, ý chí và tinh thần đoàn kết của nhân dân hai tỉnh Kon Tum và Quảng Ngãi sẽ là nguồn lực lớn để biến thách thức thành cơ hội, biến đổi mới thành động lực vươn lên. Sự đồng thuận, chia sẻ và chủ động thích nghi từ đội ngũ cán bộ và người dân chính là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của công cuộc cải cách này.

Đây là thời điểm mà các tổ chức chính trị – xã hội cần tăng cường công tác tuyên truyền, giải thích thấu đáo chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng thời lắng nghe tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân, để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, định hướng dư luận và giữ vững ổn định chính trị – xã hội ngay từ cơ sở.

Việc sáp nhập các đơn vị hành chính, dù mang tính tất yếu và đúng đắn về lâu dài, cũng sẽ tạo ra không ít xáo trộn trong tư duy, thói quen, tổ chức và đời sống hàng ngày của người dân. Đây chính là lúc các tổ chức trong hệ thống chính trị – từ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội đến cấp ủy, chính quyền các cấp – cần phát huy vai trò nòng cốt trong công tác tư tưởng, vận động quần chúng.

Tuyên truyền không chỉ dừng ở khẩu hiệu, mà phải là quá trình truyền đạt một cách thuyết phục, gần gũi, dễ hiểu, giúp người dân không chỉ “biết” chủ trương mà còn “hiểu” lý do, “tin” vào mục tiêu và “ủng hộ” thực hiện. Đặc biệt, cần nhấn mạnh rằng sáp nhập không làm mất đi giá trị địa phương, mà ngược lại, là cơ hội để lan tỏa bản sắc, kết nối thế mạnh và phát triển toàn diện.

Song song với đó, công tác lắng nghe và phản hồi đóng vai trò quyết định. Lắng nghe không chỉ để “ghi nhận”, mà là hành động thể hiện sự tôn trọng nhân dân, qua đó nhận diện kịp thời những khó khăn, lo ngại, thậm chí là khúc mắc tiềm ẩn – để có hướng giải thích, điều chỉnh chính sách hoặc tháo gỡ cụ thể, hợp lý.

Ổn định chính trị – xã hội bắt đầu từ sự ổn định ở từng thôn xóm, khu dân cư, cơ quan, đơn vị. Vì vậy, công tác dân vận, tuyên truyền, giải thích và định hướng dư luận cần được tiến hành một cách chủ động, linh hoạt, sâu sát và liên tục, lấy cơ sở làm trung tâm, lấy sự an tâm và đồng thuận của người dân làm thước đo thành công.

Đội ngũ cán bộ, đảng viên chính là “trụ cột dẫn dắt” quá trình này. Sự chủ động nắm bắt chủ trương, thấu hiểu mục tiêu, sẵn sàng thích nghi với vị trí công tác mới, tiếp thu tư duy quản trị hiện đại và gương mẫu đi đầu trong hành động… sẽ là “phản ứng dây chuyền tích cực” lan tỏa đến toàn thể người dân.

Trong tiến trình chuyển đổi lớn này, sự đoàn kết, chia sẻ trách nhiệm và tinh thần cầu thị sẽ là nhân tố then chốt bảo đảm sự ổn định và phát triển bền vững. Đoàn kết – không chỉ trong nội bộ cấp ủy, chính quyền mà phải lan rộng ra khối đại đoàn kết toàn dân – chính là lá chắn bảo vệ sự ổn định chính trị, là bệ đỡ cho niềm tin vào tương lai mới. Cầu thị – nghĩa là biết lắng nghe, biết điều chỉnh, biết tiếp thu phản hồi – giúp chính quyền không xa rời thực tiễn, từ đó quản trị hiệu quả hơn.

Sáp nhập là thay đổi lớn, nhưng nếu sự thay đổi đó được đặt trên nền tảng đồng thuận xã hội vững chắc, thì không những ổn định được duy trì, mà niềm tin vào thể chế, vào Nhà nước và tương lai phát triển sẽ càng được củng cố mạnh mẽ. Chính vì vậy, đồng thuận không chỉ là chìa khóa mở ra cánh cửa cải cách, mà còn là chất keo kết dính niềm tin – nền móng cho một đơn vị hành chính mới phát triển bền vững, hiện đại và gần dân.

“Đất nước là quê hương” – câu nói ngắn gọn mà sâu sắc ấy chính là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tiến trình đổi mới hôm nay. Dù tên gọi hành chính có thể thay đổi, quê hương trong lòng mỗi người dân Kon Tum – Quảng Ngãi sẽ vẫn vẹn nguyên. Và chính tình yêu quê hương đó sẽ là động lực để chúng ta cùng nhau xây dựng một đơn vị hành chính mới hùng cường, hiện đại, văn minh, trở thành điểm sáng phát triển của khu vực miền Trung – Tây Nguyên.