Sự cần thiết trong ban hành Nghị định số 42/2021/NĐ-CP, ngày 31/3/2021 của Chính phủ quy định việc xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy
Thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và các văn bản có liên quan, trên cơ sở tham mưu của Bộ Công an, ngày 31/3/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 42/2021/NĐ-CP quy định việc xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy (Nghị định số 42/2021/NĐ-CP), có hiệu lực thi hành từ ngày 16/5/2021.
Những năm qua, tình hình an ninh, trật tự (ANTT) khu vực nông thôn tiềm ẩn nhiều vấn đề bất ổn, nhất là các mâu thuẫn, tranh chấp khiếu kiện liên quan đến đất đai; hoạt động của tội phạm ma túy, hình sự diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm có xu hướng gia tăng như: buôn bán, vận chuyên ma túy, hiếp dâm, dâm ô trẻ em, trộm cắp tài sản; tội phạm sử dụng vũ khí, vật liệu nổ gây án, chống người thi hành công vụ, coi thường pháp luật có tính chất manh động, nguy hiểm xảy ra ở nhiều địa phương… Nếu không chủ động phòng ngừa, kịp thời đấu tranh, ngăn chặn ngay từ cơ sở sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định về chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Trong khi đó, lực lượng Công an xã bán chuyên trách chưa đủ mạnh, yếu về chất lượng, thiếu về số lượng; chế độ, chính sách chưa tương xứng với công việc, nên đã có nhiều Công an xã xin nghỉ việc hoặc bỏ việc.
Trước tình hình đó, để góp phần bảo đảm ANTT ở cơ sở, Công an cấp huyện đã tăng cường lực lượng Công an chính quy trực tiếp xuống xã để giải quyết các vụ việc và tham mưu với cấp ủy, chính quyền tổ chức phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Cùng với đó, qua thực tiễn triển khai thí điểm việc bố trí Công an chính quy đảm nhiệm chức danh Công an xã trên toàn địa bàn tỉnh Kon Tum, tình hình ANTT có chuyền biến rõ rệt, số vụ việc có liên quan đến ANTT giảm so với khi chưa bố trí Công an xã chính quy; được cấp ủy, chính quyền địa phương và quân chúng nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Nghị định ban hành cũng đã cụ thể hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về xây dựng Công an xã, nhất là Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; trong đó, xác định: “Xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy. Trước mắt, bô trí Công an xã chính quy tại các địa bàn trọng điểm, phức tạp về ANTT, tiến tới thực hiện thống nhất trong toàn quốc sau khi hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan”.
Đồng thời, Nghị định đã cụ thể hóa Luật Công an nhân dân năm 2018 và Pháp lệnh Công an xã, cụ thể: “Quy định Công an xã, phường, thị trấn thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân. Chính phủ quy định cụ thể việc xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy” (Điều 17 Luật Công an nhân dân); “Đối với xã, thị trấn đã tổ chức Công an chính quy thì các chức danh Công an xã bán chuyên trách được bổ nhiệm, bố trí theo quy định của Pháp lệnh Công an xã số 06/2008/PL-UBTVQH12 kết thúc nhiệm vụ và được sử dụng tham gia bảo vệ ANTT tại cơ sở, được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của Pháp lệnh Công an xã số 06/2008/PL-UBTVQH12 cho đến khi có văn bản quy phạm pháp luật khác” (điểm c, khoản 1, Điều 46 Luật Công an nhân dân) và “Trong trường hợp cần thiết, do yêu cầu bảo vệ ANTT, an toàn xã hội, Giám đốc Công an cấp tỉnh sau khi trao đổi, thống nhất với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện, quyết định điều động sĩ quan, hạ sĩ quan Công an nhân dân đảm nhiệm các chức danh Công an xã” (khoản 4, Điều 10 Pháp lệnh Công an xã).
Từ đó, có thể thấy, việc ban hành Nghị định số 42/2021/NĐ-CP là cần thiết, đáp ứng yêu cầu bảo đảm ANTT ở cơ sở hiện nay; thống nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và phù hợp với chủ trương cải cách hành chính, tư pháp; phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng. Đồng thời, tạo cơ sở pháp lý và bảo đảm điều kiện hoạt động đối với Công an xã, thị trấn chính quy; đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ANTT; phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về ANTT ở cơ sở.
Quang Thắng
