Bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ

Trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn dành sự quan tâm đặc biệt tới thế hệ trẻ, thế hệ thành niên của nước nhà. Người đã tin tưởng và đặt niềm tin sâu sắc vào những thế hệ tương lai của đất nước, Người khẳng định vị trí, vai trò của tuổi trẻ đối với công cuộc phát triển và trường tồn của dân tộc, ngay trong bức thư “gửi các bạn thanh niên” , Bác Hồ viết: “Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên” (1). Ngoài ra, trong Di chúc mà Người đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, Người đã căn dặn: “Đảng cần phải chǎm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội “vừa hồng, vừa chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết” (2).

Thấm nhuần về quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ, Đảng ta đã luôn đề cao vị trí và vai trò của thế hệ trẻ trong quá trình lãnh đạo cách mạng, tập trung xác định thế hệ trẻ là một trong những lực lượng xung kích của cách mạng; trong đó không thể thiếu vai trò của công tác thanh niên một trong những vấn đề sống còn của dân tộc, là lực lượng tiên phong trong đấu tranh giải phóng dân tộc và sự nghiệp xây dựng đất nước cần được phát huy vai trò tối đa. Trong Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhấn mạnh: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Như vậy việc chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên trở thành lớp người “vừa hồng, vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, của gia đình, nhà trường và xã hội.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có nhiều phương thức giáo dục đổi mới, cũng với những cách làm hay và hiệu quả. Bên cạnh đó, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh còn tập trung xây dựng hình mẫu thanh niên thời kỳ mới mang ý nghĩa sâu sắc góp phần xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, có bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, có lối sống đẹp, tri thức, sức khỏe, năng lực, làm chủ khoa học công nghệ hiện đại… Với chức năng của mình, tổ chức Đoàn đã đề ra các tiêu chí, giá trị hình mẫu để thanh niên hướng đến và làm theo với 12 tiêu chí cụ thể phù hợp với lứa tuổi, trình độ nhận thức, đặc điểm, điều kiện sống, học tập, lao động của thanh, thiếu nhi từ giá trị cốt lõi “Tâm trong  - Trí sáng - Hoài bão lớn”, để mỗi đối tượng đoàn viên thanh niên dễ hiểu, dễ làm theo.

Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đã giúp cho con người dễ dàng kết nối với nhau và tiếp xúc được với nhiều nguồn thông tin hữu ích. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, mạng xã hội cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại trực tiếp tới giới trẻ, cùng với đó do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, xu thế toàn cầu hóa, đã khiến một bộ phận thanh, thiếu niên có những nhận thức chưa tốt trong việc rèn luyện và phấn đâu; ở một số thời điểm, còn có những biểu hiện của sự giảm sút niềm tin, phai nhạt đi lý tưởng của cách mạng, sống một cách thực dụng; một số ít thanh niên còn dễ dàng bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động thực hiện những việc làm trái pháp luật, đi ngược lại lợi ích của dân tộc. Mặt khác, công tác giáo dục của tổ chức Đoàn thanh niên hiện nay tuy rộng nhưng chưa sâu, một số hoạt động còn nặng hình thức; một số phong trào mới chỉ thu hút đoàn viên tích cực, thanh niên tiên tiến tham gia, kết quả thiếu tính bền vững.

Để tiếp tục phát huy vai trò của thế hệ trẻ, nêu cao tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước hiện nay bản thân nhận thấy cần thực hiện tốt một số các giải pháp như sau:

Một là, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là tổ chức Đoàn về vị trí, vai trò của thế hệ trẻ trong giai đoạn cách mạng mới.

Thanh niên và công tác thanh niên ngày nay có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng và hết sức to lớn. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không; đất nước ta có hội nhập và sánh vai được với các cường quốc năm châu như Bác Hồ mong muốn và căn dặn hay không; cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không; một phần lớn là tùy thuộc vào lực lượng thanh niên và phụ thuộc vào việc bồi dưỡng, rèn luyện, đào tạo thế hệ trẻ. Thế hệ trẻ là lực lượng hùng hậu, có mặt trên tất cả các địa bàn, các lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước, với độ tuổi nhiệt huyết nhất, sung sức nhất cả về thể chất và trí tuệ, họ là những lực lượng luôn năng động, sáng tạo, đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, là lực lượng có tiềm năng to lớn, đã và đang giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước hiện nay và tương lai. Do đó cấp uỷ chính quyền các cấp, nhất là tổ chức Đoàn cần phải có nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò của của thế hệ trẻ trong giai đoạn cách mạng mới để phát huy sức trẻ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước.

Hai là, thường xuyên đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, mà trước hết là giáo dục chính trị, tư tưởng để giúp thế hệ trẻ có nhận thức đầy đủ và sâu sắc về sứ mệnh lịch sử của mình trong thời kỳ cách mạng mới, quyết tâm đi đến cùng con đường mà Đảng và Bác Hồ đã chọn.

Với vai trò là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của tuổi trẻ, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần giúp thanh niên thực hiện thật tốt sứ mệnh của mình đối với Đảng, với Đất nước, với Dân tộc. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thể hiện cho bằng được và làm tốt hơn nữa công tác giáo dục cho thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá; nâng cao lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc; đặc biệt là nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng xây dựng đất nước và nhận thức rõ sứ mệnh lịch sử và trách nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Nhà nước ta để giúp thế hệ trẻ giác ngộ, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giáo dục những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chuẩn mực đạo đức gia đình và xã hội. Góp phần tích cực đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ có đủ phẩm chất, năng lực làm nhiệm vụ xung kích, sáng tạo, kế tục sự nghiệp vẻ vang của Đảng, thực hiện thắng lợi công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022-2027, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh yêu cầu: “cần tăng cường và làm tốt hơn nữa công tác giáo dục chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ, để thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước ta thực sự “vừa hồng vừa chuyên”, như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu”(3).

Ba là, phát huy vai trò tiên phong, xung kích, sáng tạo của thế hệ trẻ.

Để phát huy vai trò tiên phong, xung kích, sáng tạo của thế hệ trẻ trong tham gia các phong trào hành động cách mạng, các cơ quan, tổ chức cần có nhiều hình thức và biện pháp phù hợp để khơi dậy tiềm năng to lớn của thế hệ trẻ, động viên đi đầu trong lao động, sản xuất, sáng tạo, thực hiện chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia; phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tình nguyện trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị; trong những việc khó, việc mới; sẵn sàng chia sẻ vì cộng đồng; xung phong đến với những vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; đến với những người nghèo, người yếu thế; sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì mà Tổ quốc cần.

Cần có nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng, phù hợp với thế hệ trẻ, lôi cuốn thế hệ trẻ tham gia tích cực trên các lĩnh vực, các địa bàn khó khăn, thể hiện rõ vai trò xung kích của thanh niên với tinh thần: đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên.

Bốn là, tạo môi trường thúc đẩy tính tích cực xã hội, nâng cao năng lực hội nhập quốc của thanh niên

Tạo môi trường để thanh niên rèn luyện các kỹ năng xã hội, tham gia xây dựng đời sống văn hóa; tham gia giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, văn thể mỹ, phát triển thể lực; phát huy tính tích cực xã hội của thanh niên; sống trung thực trách nhiệm, xây dựng gia đình hạnh phúc; tham gia giám sát phản biện xã hội. Nâng cao nhận thức cho thanh, thiếu niên về vai trò của kỹ năng xã hội. Tạo điều kiện, để thanh niên chủ động tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế; tham gia giải quyết các vấn đề toàn cầu; tham gia vào công tác ngoại giao Nhân dân để nâng tầm ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học - công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Vì vậy, cần tạo điều kiện để thanh niên chủ động tham gia vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng như tham gia có hiệu quả vào giải quyết các vấn đề toàn cầu, như: giữ gìn hòa bình, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, chống khủng bố, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, phòng ngừa và đẩy lùi các dịch bệnh hiểm nghèo... góp phần nâng cao vị thế, tầm ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tóm lại, thế hệ trẻ có vai trò, vị trí vô cùng quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, họ sẽ là lực lượng đi đầu trong việc thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, sớm trở thành nước phát triển, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phần lớn nhờ vào việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ trẻ từ bây giờ. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em” (5).

Tài liệu tham khảo:

(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, (2) tập 15; (5) tập 4;

(3) Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022-2027, ngày 15/12/2022.