Dữ liệu cá nhân đang bị mua bán, lộ, mất tràn lan
Trong bối cảnh số hóa ngày càng phát triển, vấn đề bảo mật dữ liệu cá nhân lại càng trở nên cấp thiết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tình trạng lộ lọt, mua bán dữ liệu cá nhân đang diễn ra một cách phổ biến và công khai trên không gian mạng, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Người dùng internet hiện nay, dù đã được cảnh báo, nhưng vẫn chưa thực sự ý thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ thông tin cá nhân. Họ vẫn thường xuyên đăng tải thông tin cá nhân lên các diễn đàn công cộng, hoặc để lộ thông tin trong quá trình giao dịch, chuyển giao, lưu trữ, không ít trường hợp do các biện pháp bảo vệ không đủ mạnh, dẫn đến việc thông tin cá nhân bị chiếm đoạt và phát tán.
Thông tin cá nhân rao bán tràn lan trên các hội, nhóm (nguồn ảnh: cand.com.vn)
Mặt khác, việc mua bán dữ liệu cá nhân không chỉ diễn ra giữa các cá nhân mà còn được thực hiện một cách có hệ thống bởi các doanh nghiệp, công ty kinh doanh dịch vụ. Họ thu thập thông tin cá nhân của khách hàng, sau đó cho phép các đối tác thứ ba tiếp cận và sử dụng thông tin này mà không có những quy định chặt chẽ, dẫn đến việc thông tin cá nhân bị buôn bán, chuyển giao không kiểm soát.
Đáng chú ý, việc buôn bán này không chỉ dừng lại ở việc trao đổi thông tin thô sơ mà còn bao gồm cả dữ liệu đã qua xử lý, phân tích. Các doanh nghiệp không chỉ thu thập mà còn tự mình phân tích, xử lý dữ liệu để phục vụ mục đích kinh doanh, thậm chí cam kết “bảo hành” dữ liệu, cập nhật và trích xuất theo yêu cầu của người mua.
Tình trạng này không chỉ diễn ra trong thời gian ngắn mà đã kéo dài với số lượng lớn, được rao bán công khai trên các website, tài khoản mạng xã hội, diễn đàn tin tặc. Việc thanh toán thậm chí còn được thực hiện một cách minh bạch qua các tài khoản ngân hàng, với nội dung giao dịch rõ ràng là mua bán dữ liệu.
Nguy cơ mất an toàn thông tin cá nhân không chỉ đến từ những hành vi đơn lẻ của cá nhân mà còn từ sự tham gia của các tổ chức, công ty. Gần đây, Bộ Công an đã phát hiện và xử lý nhiều trường hợp công ty mới thành lập, sử dụng các hệ thống kỹ thuật để thu thập trái phép dữ liệu cá nhân, phát triển phần mềm thu thập thông tin cá nhân, và phân phối mã độc nhằm chiếm đoạt thông tin trên môi trường mạng.
Trong năm 2023, hoạt động mua bán dữ liệu cá nhân đã diễn ra phức tạp hơn với nhiều phương thức và thủ đoạn mới. Bộ Công an đã chủ động phát hiện và xử lý 16 vụ việc liên quan đến việc lộ mất thông tin và bí mật nhà nước. Đáng chú ý, tin tặc đã công khai rao bán dữ liệu trên các nền tảng như BreachedForums, Telegram, và Facebook, sử dụng tiền mã hoá để thanh toán, làm tăng độ khó trong việc truy vết.
Các nhóm như “Da***98” trên Telegram và diễn đàn “No***ce” đã trở thành nơi cung cấp và rao bán thông tin cá nhân. Sự lợi dụng các diễn đàn để chia sẻ cách thức tấn công mạng và phát tán mã độc đã gây ra nguy cơ an ninh mạng lớn, cho thấy sự yếu kém trong hệ thống bảo mật của cơ quan nhà nước và doanh nghiệp.
Với thực trạng buôn bán, xử lý dữ liệu cá nhân tràn lan như hiện nay, việc không có chế tài xử lý hoặc chế tài xử lý không đủ mạnh, không đủ sức răn đe sẽ không giải quyết được tình hình. Do đó, đòi hỏi phải ban hành Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân để quy phạm đầy đủ các nội dung bảo vệ dữ liệu cá nhân, các hành vi vi phạm quy định sẽ được căn cứ vào Luật để đề xuất các hình thức, biện pháp xử lý phù hợp.
