Cao điểm về tuyên truyền, kiểm tra an toàn về phòng cháy, chữa cháy đối với khu dân cư, hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh

Những ngày cuối tháng 3, đầu tháng 4, chỉ trong khoảng 10 ngày, tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội liên tiếp xảy ra 03 vụ cháy nghiêm trọng tại khu dân cư, làm 13 người tử vong. Vào chiều tối ngày 07/5/2021, tại quận 11, thành phố Hồ Chí Minh đã xảy ra cháy tại căn nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh khiến 08 người trong gia đình tử vong. Qua sự việc thương tâm này, có thể nhận thấy thực tế những điểm “tử huyệt” vẫn luôn hiện hữu tại các hộ gia đình, hộ gia đình kết hợp sản xuất, kinh doanh đặc biệt là sản xuất, kinh doanh hàng nguy hiểm dễ cháy, nổ.

Trong quý I/2021, địa bàn tỉnh Kon Tum đã xảy ra 07 vụ cháy tại các hộ gia đình. Ngoài ra trên địa bàn tỉnh cũng tồn tại rất nhiều loại hình nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là địa bàn thành phố Kon Tum như: Phường Quyết Thắng, phường Quang Trung, phường Duy Tân…, nếu xảy ra sự cố cháy, nổ sẽ gây hậu quả rất lớn về tài sản cũng như con người. Điển hình vụ cháy ngày 28/11/2015 tại cửa hàng tạp hóa và nội thất Mai Lân, đường Hùng Vương, TT.Plei Kần, H.Ngọc Hồi, vụ cháy đã thiêu rụi 4 gian hàng tạp hóa của gia đình ông Mai Ngọc Lân, thiệt hại khoảng 17 tỉ đồng; Vụ cháy ngày 02/01/2018, đã thiêu rụi nhiều cửa hàng tạp hóa, thời trang tại trung tâm buôn bán lớn nhất thành phố Kon Tum trên đường Trần Hưng Đạo-Hoàng Văn Thụ gây thiệt hại lớn về tài sản.

Những điểm “tử huyệt” của loại hình nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh có thể kể đến như: Thường được xây dựng nhà hình ống liền kề, diện tích không lớn, nơi sản xuất, kinh doanh, bố trí hàng hóa thường là tầng trệt, sinh hoạt ở tầng trên nên khi xảy ra sự cố cháy, nổ thì lối thoát nạn thường bị che chắn hoặc không thể thoát nạn được, không có lối thoát nạn dự phòng, không có giải pháp chống tụ khói, không có phương tiện chữa cháy ban đầu, không trang bị các mặt nạ lọc độc… Nhiều hộ đã dựng những tấm biển quảng cáo lớn chắn toàn bộ mặt tiền ngôi nhà, làm thêm lồng sắt giúp tăng diện tích, để trồng cây cảnh, hoa lan, chống trộm cắp nhưng lại không mở cửa thoát hiểm. Thêm bất cập chung đối với nhà để ở, nhà để ở kết hợp kinh doanh là hệ thống điện cũ nhưng nhà nào cũng thường xuyên mua sắm thêm những thiết bị điện công suất lớn (điều hòa, bình nóng lạnh, lò nướng, máy sưởi…) dễ gây quá tải cho hệ thống điện, gây sự cố chập điện, cháy nổ…Khi xảy ra sự cố cháy, nổ, bản thân những người sinh sống tại đây không có khả năng tự cứu bản thân, việc tiếp cận hiện trường để tổ chức cứu người của lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH gặp nhiều trở ngại. Các phương tiện chữa cháy gặp cản trở vì giao thông chật hẹp, kết cấu hầu hết là nhà liền nhau nên việc phá dỡ công trình gặp nhiều khó khăn, nguồn nước chữa cháy tại khu vực chưa thể đáp ứng được nhu cầu.

Trước tình hình trên, để đảm bảo an toàn PCCC đối với hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH, công an tỉnh Kon Tum khuyến cáo chủ hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động trong ngôi nhà cần tổ chức thực hiện những nội dung sau:

1. Các biện pháp bảo đảm an toàn về phòng cháy:

a) Chủ hộ gia đình cần chủ động tìm hiểu để có kiến thức và kỹ năng cơ bản về PCCC; đôn đốc, nhắc nhở thành viên trong hộ gia đình thực hiện quy định của pháp luật về PCCC và nắm vững kiến thức cơ bản về PCCC, thoát nạn, cứu người trong đám cháy, sơ cứu ban đầu.

b) Bố trí mặt bằng, sắp xếp vật dụng, hàng hóa bảo đảm an toàn PCCC:

– Đối với nhà ở gia đình, nhà dạng ống, nhà liền kế, chia lô: Không sắp xếp vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn; không lắp đặt biển quảng cáo, lồng sắt, lưới sắt tại các ban công, lô gia của nhà; tầng sân thượng, mái cần bố trí thông thoáng và có lối lên từ tầng dưới qua các thang cố định và cửa đi, không khóa cửa lối lên mái, trường hợp cửa có khóa, cần quy định vị trí để chìa khóa trong nhà. Đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chứa hàng hóa, chất nguy hiểm về cháy, nổ nên bố trí tách biệt với nơi ở, sinh hoạt; không sản xuất, kinh doanh chất, hàng hóa dễ cháy, nổ trong ngôi nhà (xăng, dầu, hóa chất dễ cháy, nổ…).

– Sắp xếp vật dụng, hàng hóa, vật liệu dễ cháy ngăn nắp, gọn gàng, cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt (như: tủ điện, ổ cắm điện…) tối thiểu 0,5m.

– Không tích trữ, chứa xăng, dầu, khí đốt, chất lỏng dễ cháy ở trong nhà; trường hợp cần thiết thì chỉ nên dự trữ số lượng tối thiểu đáp ứng nhu cầu sử dụng trong thời gian ngắn và bảo quản nơi thông thoáng, cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt; không bảo quản, sử dụng chất khí, chất lỏng dễ cháy, nổ trong tầng hầm, cùng với khu vực có nhiều vật dụng, hàng hóa dễ cháy và trong phòng ngủ….

– Ô tô, mô tô, xe gắn máy, máy phát điện và phương tiện khác có sử dụng xăng, dầu, chất lỏng dễ cháy cần để cách xa nơi đun nấu, nguồn lửa, nguồn nhiệt.

c) Quản lý, sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt an toàn:

– Quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt: Khi đun nấu, thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã…, sử dụng các thiết bị đốt nóng, sửa chữa, thi công, hàn cắt… (gây phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt) phải có người trông coi.

– Tại nơi đun nấu, không nên để hàng hóa, chất dễ cháy gần nơi đun nấu. Khi sử dụng bếp cần lưu ý:

+ Đối với bếp gas: cần tắt bếp và đóng van bình gas khi không sử dụng; thường xuyên kiểm tra ống dẫn gas, van khóa, van an toàn để kịp thời thay thế khi bị hư hỏng. Vị trí đặt bình gas, bếp gas cần bảo đảm thông thoáng và không để gần các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt; nên lắp đặt đầu báo dò khí gas tại khu vực đặt bình gas, bếp gas. Trường hợp sử dụng hệ thống cấp khí đốt trung tâm, cần thiết kế, lắp đặt, nghiệm thu theo đúng quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành;

+ Đối với bếp điện (bếp từ, hồng ngoại…), cần bố trí đường dây điện phù hợp với công suất của bếp và có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, aptomat…);

+ Đối với bếp dầu: Thường xuyên lau chùi sạch sẽ; không rót dầu vào bếp khi bếp đang cháy; không dùng xăng làm nhiên liệu cho bếp dầu.

– Khu vực thờ cúng: Vách, trần nhà nên sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy; đèn, bát hương, nến khi thắp cần đặt chắc chắn trên mặt phẳng để tránh bị đổ vỡ, trường hợp đặt trên vật dụng khác thì nên sử dụng vật dụng là loại không cháy hoặc khó cháy (miếng lót bằng kim loại, bát, đĩa, cốc…); không nên thắp đèn hương, nến, đèn cầy khi đi ngủ hoặc không có người ở nhà.

d) Lắp đặt, sử dụng hệ thống điện, thiết bị điện bảo đảm an toàn PCCC:

– Thiết kế, lắp đặt bảo đảm đủ công suất cấp cho các thiết bị sử dụng, có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, cầu chì, aptomat…) cho hệ thống điện chung toàn nhà, từng tầng, nhánh và thiết bị tiêu thụ điện có công suất lớn (điều hòa, bình nóng lạnh…), cầu dao, aptomat nên lắp đặt tại vị trí thuận tiện cho việc ngắt điện.

– Bố trí tách biệt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh với các khu vực khác của nhà.

– Khi lắp đặt thêm thiết bị tiêu thụ điện, cần tính toán tránh gây quá tải; không nên sử dụng nhiều thiết bị điện trên cùng một ổ cắm; khi lắp đặt các thiết bị điện sinh nhiệt lớn (đèn sưởi, quạt sưởi, lò nướng…), cần có khoảng cách an toàn đến các vật dụng dễ cháy.

– Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà.

– Thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế thiết bị điện bị hư hỏng hoặc không bảo đảm an toàn.

đ) Chuẩn bị phương án thoát nạn khi có cháy xảy ra:

– Đối với nhà có 01 lối thoát nạn, cần hướng dẫn bố trí thêm phương án thoát nạn thứ hai (có thể là cầu thang sắt ngoài nhà, ống tụt hoặc thang dây, dây thả chậm đặt tại ban công, lô gia, sân thượng; lối sang mái của nhà bên cạnh để thoát nạn trong trường hợp khẩn cấp).

– Đối với lối đi, lối thoát nạn, cần lưu ý giải pháp giảm thiểu đến mức thấp nhất tác động của các yếu tố nguy hiểm từ đám cháy:

+ Không để phương tiện, hàng hóa, đồ dùng, vật liệu dễ cháy hoặc nguồn lửa, nguồn nhiệt trên hành lang, lối thoát nạn, cầu thang thoát nạn của nhà; không để các thiết bị, vật dụng nhô ra khỏi mặt tường ở độ cao dưới 2m;

+ Cầu thang bộ thoát nạn trong nhà nên sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy, hạn chế cầu thang xoắn ốc;

+ Cửa đi ra ngoài nhà tại tầng 1 nên sử dụng cửa có bản lề (cửa cánh), hạn chế lắp đặt cửa trượt, cửa cuốn; nên bố trí nơi để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ thông thường (búa, rìu, xà beng…) trong nhà để kịp thời mở cửa khi xảy ra sự cố cháy, nổ. Trường hợp lắp đặt cửa cuốn thì cần có bộ lưu điện và bộ tời bằng tay để mở cửa khi mất điện hoặc động cơ bị hỏng.

+ Đối với nhà ở có ban công, lô gia hoặc cửa sổ ở mặt tiếp giáp với đường giao thông, cần bảo đảm thông thoáng để thoát nạn khi cần thiết; trường hợp lắp đặt lồng sắt, lưới sắt thì nên bố trí ô cửa để thoát nạn khi có cháy, nổ. Việc lắp đặt biển quảng cáo bên ngoài nhà cần bảo đảm an toàn PCCC và thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

+ Đối với tầng mái (sân thượng), nên có lối lên từ tầng dưới qua cầu thang hoặc ô cửa có kích thước đủ rộng để có thể di chuyển lên tầng mái và tính toán đến khả năng thoát nạn sang nhà liền kề.

e) Chủ động đầu tư lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm như đầu báo cháy tự động, camera; trang bị, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ như: Nước, chăn, bình chữa cháy xách tay… để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh; trang bị dụng cụ phá dỡ (xà beng, kìm cộng lực…), đèn pin, mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói… để mở cửa và thoát nạn. Quy định rõ vị trí đặt phương tiện này, bảo đảm yêu cầu dễ thấy, dễ lấy và gần lối thoát nạn.

Một số kiến thức cơ bản về phòng cháy và chữa cháy

2. Hướng dẫn thoát nạn khi có cháy:

a) Thành viên hộ gia đình cần nắm rõ lối ra thoát nạn tại tầng 1, lối ra khẩn cấp (lối ra thứ 2), vị trí để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ trong nhà; tại khu vực sản xuất, kinh doanh, cần phổ biến cho người lao động, sinh sống trong nhà về nội quy, biện pháp thoát nạn, nhận biết chỉ dẫn thoát nạn (biển chỉ dẫn hay đèn chỉ dẫn thoát nạn), sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn để kịp thời thoát nạn, CNCH khi có sự cố cháy, nổ xảy ra.

b) Khi phát hiện có cháy, nổ xảy ra hãy:

– Bình tĩnh suy xét, hô hoán báo động cho tất cả các thành viên trong gia đình biết để mau chóng di chuyển ra ngoài qua lối thoát nạn an toàn hoặc qua lối lên mái, ban công, cửa sổ sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây, đồng thời báo ngay cho Cảnh sát PCCC và CNCH theo số điện thoại 114.

– Trong quá trình di chuyển qua đám cháy nên dùng khăn thấm ướt che kín miệng, mũi và cúi thấp người để tránh nguy cơ bị ngạt khói, men theo tường và di chuyển đến nơi an toàn.

– Trường hợp cửa chính bị lửa bao trùm hãy nhanh chóng tìm và mở lối thoát nạn khác (lối thoát nạn thứ 2) qua ban công, cửa sổ, sân thượng sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây hoặc bố trí lối thoát lên mái nếu mái nhà có kết cấu bằng các tấm lợp; tuyệt đối không núp trong phòng, nhà vệ sinh. Trường hợp, không còn lối thoát nào khác hãy dùng chăn thấm ướt, trùm kín người, cố gắng thoát qua đám cháy nhanh nhất có thể.

– Trường hợp lối và đường thoát nạn bị nhiễm khói, lửa mà không thể thoát từ gian phòng ra ngoài theo lối cầu thang bộ, cửa chính; nhanh chóng sử dụng khăn vải, băng dính để chèn, dán kín vào khe cửa để ngăn khói, khí độc vào phòng đang ở, di chuyển ra ban công để báo hiệu cho lực lượng PCCC hỗ trợ biết, ứng cứu kịp thời./.

Một số kiến thức cơ bản về đảm bảo an toàn PCCC và thoát nạn tại hộ gia đình

Để tăng cường công tác phòng ngừa, ngăn chặn, kiềm chế số vụ cháy và thiệt hại do cháy, nổ tại các hộ gia đình, hộ gia đình kết hợp sản xuất, kinh doanh gây ra, đề nghị các mọi người dân, đặc biệt là các chủ hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động trong ngôi nhà cần tổ chức thực hiện những khuyến cáo trên./.

Đức Cường